Υπάρχουν πολλές θεωρίες γύρω από τον αυτοπροσδιορισμό ή ετεροκαθορισμό των ατόμων και των συνόλων.
Είμαστε αυτό που είμαστε, αυτό που νομίζουμε ότι είμαστε, αυτό που οι άλλοι νομίζουν ότι είμαστε και αυτό που νομίζουμε ότι νομίζουν οι άλλοι ότι είμαστε
Τι στ’αλήθεια όμως ισχύει όταν δεν μιλάμε για μονάδες αλλά για σύνολα όπου τα πράγματα είναι πλέον σχετικά και μεταβαλλόμενα;
Τι στ’αλήθεια μάλλον μπορεί να πει κανείς με βεβαιότητα ότι πλέον είναι πραγματικό στη ζωή μας και τι μας προσδιορίζει;
Ποια ιδιότητα είναι μόνιμη, αυταπόδεικτη και σίγουρη πια σε μία κοινωνία που μέσα σε μια νύχτα άλλαξε ένδυμα και φόρεσε κουρέλια;
Κάποιοι θα πουν πως τα φορούσε χρόνια και μας το έκρυβαν επιμελώς κάποιοι επιτήδειοι. Ίσως πάλι να μην το βλέπαμε καθαρά. Σε κάθε περίπτωση, η έκβαση δεν αλλάζει γιατί η πραγματικότητα ωριμάζει παράλληλα με την αντιληπτική ικανότητα ακόμη και αν ενυπάρχει αφηρημένα για μεγάλο διάστημα σε κάποιον παράλληλο χώρο.
Η δική μας γενιά όμως ξέρει ότι ποτέ στο παρελθόν δεν φοβόταν τόσο συστηματικά να σχεδιάσει, να ονειρευτεί, να εκφράσει αισιοδοξία, να εναγκαλιστεί το μέλλον του τόπου της.
Είναι πραγματικά αφοπλιστικά τα συναισθήματα της νέας τάξης πραγμάτων για εμάς.
Εύκολη πλέον η καθημερινότητα για τους συντάκτες των ειδήσεων. Τα πάντα είναι πια copy – paste . Copy μιζέρια paste τρομολαγνεία, copy φτώχια, paste συμφορά ή μάλλον paste special όλα τα κακά της μοίρας, όχι της δικής μας, της δικής τους.
Γιατί καμιά μοίρα δεν θα συνηγορούσε ποτέ σε τέτοια τεχνάσματα, καμιά ιστορία δεν θα έδινε σάρκα σε τέτοιες τερατουργίες, καμιά εθνική ψυχή δεν θα έσκυβε ποτέ πρόθυμα το κεφάλι σε επιβαλλόμενη ξένη ελεημοσύνη.
Είναι κλισέ να αναφερθεί κανείς στις ένδοξες στιγμές του παρελθόντος ή στο ακατανίκητο Ελληνικό φρόνημα αλλά αυτά δεν θα πάψουν ποτέ να είναι στοιχεία της βαριάς ιστορίας και να εμπνέουν όλους, ελπίζω συμπεριλαμβανομένων ημών και υμών.
Από την άλλη, έρχεται και η κρίση των άλλων, των απ’έξω ή αλλιώς των “έξω από δω”
Κάθε ξένη διαφήμιση ή προπαγάνδα μοιάζει πια σαν να μας εμπαίζει.
Η ξενοφοβία που αποτέλεσε αγαπημένο θέμα πάλαι ποτέ λυκειακής έκθεσης στο φουλ!
Ο δυτικός πολιτισμός που κάποτε στο σύντομο παρελθόν αποτελούσε must και lifestyle icon – άδικα ή δίκαια - για τη γενιά της Ε.Ο.Κ και του Ευρωμπάσκετ, τώρα πια φαίνεται αδυσώπητος και στυγνός.
Το πάρτι στο οποίο δεν ήμασταν όλοι καλεσμένοι όπως ακούγεται συνέχεια τελευταία, τελείωσε.Οι μάσκες έπεσαν και αποκάλυψαν αυστηρά πρόσωπα που μας δακτυλοδείχνουν ως έναν υποπολιτισμό με υστερημένη κουλτούρα και οπισθοδρομική νοοτροπία.
Για πολλά χρόνια όμως ζούσαμε και ζούμε χωρίς σκέψη και ντροπή φτάνοντας τελικά σε μία εποχή φιληδονίας και ηδονοβλεψίας για μία πραγματικότητα ευζωίας που σιγά σιγά πια γλιστρά από τα ανέτοιμα χέρια μας και την ψάχνουμε εναγωνίως σε ό,τι έχει πλέον μείνει όρθιο.
Και είναι άδικο να κατηγορεί κανείς τους νέους που ζητούν πολλά γιατί απλά έτσι ανατράφηκαν.
“Γιατί να έχεις εσύ και όχι εγώ; Γιατί να είσαι εσύ και όχι εγώ; Δώστε μας το μέλλον που μας υποσχεθήκατε”. Η μόρφωση είναι πια για όλους απλή. Γιατί όχι και η βόλεψη;”
Τα πτυχία που κάποτε ήταν δυσεύρετα, τώρα αποτελούν το κοινότερο εφόδιο και πλέον χαρακτηρίζουν πληθώρα δεξιοτήτων, χρήσιμων και μη για το έθνος των επιστημόνων λατρών της αμόλυβδης και του ηλεκτρονικού φλερτ.
Όμως η πολύπλευρη πτυχιοκτησία μας δεν είναι από μόνη της ικανή να τους κάνει να αλλάξουν στάση απέναντι μας γιατί πολύ απλά το μάθημα που πήραμε σκληρά από την κακώς εφαρμοσμένη και εννοούμενη πελατειακή δημοκρατία και τον παραλογισμό του ατομισμού και της ανευθυνότητας είναι ότι μόρφωση δεν σημαίνει παιδεία ενώ παιδεία αποτελεί το χαλί για ανοιχτό μυαλό και ωριμότητα που ακόμη και εν απουσία ουσιαστικής μόρφωσης σώζουν και ιδιαιτεροποιούν.
Θα ήταν βέβαια καλύτερο να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι γιατί η θεωρητικολογία κουράζει. Και αυτό που έχει σημασία είναι η αναζήτηση αλλαγής πλεύσης απέναντι σε αυτό που συνέβη εξαρχής και είναι λάθος χωρίς βάρβαρους χειρισμούς, με ευγενική και ατόφια δύναμη και κλίση σωστή και ίσως για τη δικιά μας τη γενιά το κακό να μπορεί απλά να περιοριστεί, όχι πάντως να εξαλειφθεί.
Ας πάμε λοιπόν με απλό τρόπο στο τι πιστεύουν οι άλλοι
Να πούμε ένα παράδειγμα:
Φέτος το καλοκαίρι, σε βραδινής διασκέδασης χώρο, ο ήρωας νοιώθει ένα χτύπημα στην πλάτη. Ο κύριος που ενόχλησε Αυστριακός τουρίστας. “Μπορώ να έχω ένα από τα πουράκια που καπνίζετε;”
“Ναι βέβαια, πάρε;”
“Όχι πριν μάθω πόσο;”
“ Τι εννοείς;”
“Μα πόσο μου το πουλάς;”
Και το εννοεί. Αυτό είναι το τραγικό.
“Κύριε μου”, σπεύδει ο αδικημένος,
“Εγώ στο δίνω αβασάνιστα. Οι Έλληνες είναι στην κατηγορία των λαών που προσφέρουν. Δεν πουλάνε τους πάντες και τα πάντα.”
Μάλλον δεν την πολυπίστεψε ο φιλαράκος την ατάκα αλλά το άρπαξε το πουράκι πριν αλλάξει γνώμη ο θιγμένος Έλλην. Έτσι άλλωστε δεν κάνουν πάντα αυτοί;
Τυχαίο; Δεν νομίζω. Για να χρησιμοποιήσω ένα αγαπητό αλλά ταυτόχρονα βαρετά επαναλαμβανόμενο μότο μίας γκροτέσκο απόπειρας αιτιολογικής ερμηνείας και αβάσιμου λαϊκίστικου ντετερμινισμού.
Αρθρογράφε, κόψε κάτι. Εσύ άλλωστε είσαι εκείνος που αναπαράγει αυτό το σλόγκαν, έτσι δεν είναι; Και είναι και πετυχημένο άσχετα αν οτιδήποτε πλέον, ποιοτικό η μη γίνεται block buster δια της επανάληψης, μητέρας της πλύσης εγκεφάλου.
Θέλεις να ακούσεις κι’άλλα για το πώς εμείς φερόμαστε;
Ένα Σάββατο έπιασε μια τρομερή βροχή. Και πριν από αυτό κάποιοι έτρωγαν σε κεντρικό εστιατόριο
Αν νομίζεις λοιπόν ότι ο μεγαλύτερος εφευρέτης στην ιστορία ήταν ο Ντα βίντσι μάθε ότι υπάρχει και ο Ντα Βίτσι, και είναι Έλληνας.
Τι έκανε αυτός;
Εφηύρε την αόρατη ή αλλιώς μετακυλιόμενη απόδειξη φέρνοντας την επανάσταση στον τομέα της σύγχρονης ανακύκλωσης και περιβαλλοντικής τεχνολογίας.
Με άλλα λόγια, αν εσύ δεν παίρνεις την απόδειξη σου, κάτι που συχνά συμβαίνει, ω ναι, την χρησιμοποιούν ξανά και ξανά γιατί ως γνωστόν διαπνέονται από οικολογικά ένστικτα και δεν θέλουν να κόβουν δεντράκια και να ρημάζουν δάση. Άλλωστε για εσένα που θέλεις προσφέρουν μεγαλύτερη απόδειξη σε ποσό – όχι όμως την δική σου- που κάπου τραγικά χάθηκε.. Έτσι είναι και νομοταγείς οι άνθρωποι. Σωστοί και λάθος, παρθένες και έγκυοι, διώκτες και αμνοί.
Γιατί ένα γραμμάριο εικόνας αξίζει όσο ένας τόνος ουσίας και το φαίνεσθαι χαρακτηρίζει το είναι. Η γυναίκα του Καίσαρα δεν χρειάζεται καν πια να είναι ηθική. Απλά να φαίνεται.
Μέσα στη σκέψη μου, για ώρες πολλές τα δυο γεγονότα αυτά - και το ένα στο έχω κρατήσει στη μνήμη καιρό - παίζουν πινγκ πονγκ σε υποθετικό τραπέζι. Κρατάει ο Αυστριακός της πρώτης ιστορίας τη ρακέτα και σερβίρει. Και ο εστιάτορας της δεύτερης ιστορίας αντί να τον αγνοήσει και αφήσει να κάνει ατομικά το ειρωνικό σπορ του, του απαντάει βαρύγδουπα. Τον πόντο όμως θα τον φάμε όλοι μαζί. Σε στημένο σετ βέβαια.
Και αναρωτιέμαι τελικά τι είμαστε, ή τι έχουμε απογίνει;
Το θέμα της ταυτότητας που μας την πήραν στα σύνορα είναι βασικό και θα έπρεπε ίσως πρώτα να αυτό ή να ανακαθοριστούμε και μετά να ζητάμε να αλλάξουμε το σκοτεινό και αναπόφευκτο όπως μας το παρουσιάζουν πεπρωμένο μας.
Γι’αυτό πρέπει να αλλάξουμε απέναντι μας και απέναντι στους άλλους. Μια πραγματική αλλαγή για να κλειδώσει το φαίνεσθαι με ένα υγιές και υποσχόμενο είναι.
Πρέπει να σταματήσουμε να παραμορφωνόμαστε και να αρχίσουμε να μορφωνόμαστε. Ας μάθουμε να ζούμε χωρίς να θεωρούμε τίποτε δεδομένο, ας χαιρόμαστε κάθε μέρα που θα υπερασπίζουμε την αξιοπρέπεια μας σαν κοινωνία και το κυριότερο ας αποφύγουμε την κατευθυνόμενη ενημέρωση των απανταχού ενδιαφερομένων συμβούλων και φίλων μας.
Ό,τι πάντως και αν γίνει, μην περάσει από το μυαλό κανενός ότι θα διασωθεί μόνος του ή μάλλον ότι θα σωθεί αν συνεχίσει τη νοοτροπία της υπεκφυγής και του ατομισμού.
Το μέλλον είναι εδώ ζοφερό, τρομερό
Και δεν έχει χρώμα, ιδεολογία, παράταξη, έλεος
Γιατί πάνω από όλα - και αυτό επίτηδες δεν ανέφερα ήδη -
Πάνω από όλες τις εικόνες υπάρχει κι’άλλη μία, η μητέρα όλων των εικόνων
Που δε χάθηκε ποτέ, που είναι στο χέρι μας και ταξιδεύει αιώνες παρέα με τα γονίδια μας. Μπορεί να γίνει λουλούδι για να χαϊδεύουμε και να θαυμάζουν ή αγκάθι για να πονάμε και να ποδοπατούν.
Αυτό που μπορούμε να γενούμε
Κωνσταντίνος Κανέλλος-φιλόλογος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου